Vai trò của công cụ pháp luật
1. Bảo vệ,giữ gìn và phát triển tài nguyên, môi trường một cách bền vững.
“ Hoạt động bảo vệ môi trường là hoạt động giữ cho môi trường trong lành, sạch đẹp, ngăn ngừa, hạn chế tác động xấu đối với môi trường.Ứng phó sự cố môi trường , khắc phục ô nhiễm, suy thoái, phục hồi và cải thiện môi trường, khai thác sử dụng hợp lý và tiết kiệm tài nguyên môi trường; bảo vệ đa dạng sinh học”
“ Phát triển bền vững tài nguyên môi trường là sự phát triển đáp ứng được nhu cầu của thế hệ hiện tại mà không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu đó của các thế hệ tương lai trên cơ sở kết hợp chặt chẽ, hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế, bảo đảm tiến bộ xã hội và bảo vệ môi trường”.
Hiện nay Việt Nam đã và đang tiến hành rất nhiều hoạt động nhằm bảo vệ, giữ gìn và phát triển tài nguyên môi trường một cách bền vững,Cụ thể như:
Thành lập ra các cơ quan chuyên trách về quản lý tài nguyên và môi trường
Ở TW có: Bộ Tài nguyên và Môi trường, các tổng cục và cục môi trường, các trung tâm nghiên cứu ở các trường đại học.
Ở địa phương có: sở tài nguyên môi trường và các phòng quản lý môi trường.
Phân chia trách nhiệm cho từng cơ quan , đơn vị, cá nhân trong việc quản lý, cấp phép giám sát, xử phạt đối với các hành vi vi phạm pháp luật.
Ban hành các văn bản luật và dưới luật quy định về hệ thống các tiêu chuẩn các quy định và cấp phép… về bảo vệ môi trường.
Hiện nay Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành hang ngàn tiêu chuẩn về môi trường, trong đó có tiêu chuẩn Việt Nam về chất lượng môi trường xung quanh,tiêu chuẩn chất thải, tiêu chuẩn về phương pháp thử, đánh giá xác định các chỉ tiêu chất lượng môi trường, chất ô nhiễm, tiêu chuẩn chung khác.Hệ thống tiêu chuẩn quốc tế như ISo 9000, ISo 14000…
Các quy định về việc khai thác, sử dụng tài nguyên môi trường cũng rất chặt chẽ, rõ ràng để các công ty , doanh nghiệp cá nhân áp dụng.
Vd: luật thuế tài nguyên
Nghị định của chính phủ số 50/2010/NĐ-CP ngày 14/5/2010 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của luật thuế tài nguyên.
Quyết định số 35/2010/NĐ- UBND của thành phố Hà Nội quy định về việc cấp phép khai thác tài nguyên nước xả nước thải vào lưu vực nguồn nước trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Việc cấp giấy phép cho các hoạt động khác sử dụng tài nguyên môi trường được quy định cụ thể nhằm tránh các hiện tượng chồng chéo, tránh trách nhiệm.
Vd: Chỉ thị số 29/2008/CT-TTg của Thủ tướng chính phủ về vệc tiếp tục tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với các hoạt động khảo sát, khai thác, vận chuyển, tiêu thụ cát, sỏ ở long song.
Nghị định số 67 của chính phủ ngày 7/10/1993 ban hành quy chế quản lý các hoạt động điều tra địa chất, khai thác mỏ, chế tác vầ buôn bán đá quý.
Các cơ quan quản lý môi trường nhà nước sử dụng quyền hạn của mình tiến hành giám sát, kiểm soát, thanh tra và xử phạt mọi hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này.
Hiện nay các văn bản luật và dưới luật quy định về chế tài xử phạt các cá nhân, tổ chức , cơ quan ngày càng nhiều với các biện pháp rất nghiêm ngặt mang tính răn đe .
Chế tài quy định: Xử lý hình sự đối với cá nhân , tổ chức có trách nhiệm: Hiện nay Viêt Nam đang tiến hành sửa đổi bổ sung bộ luật Hình sự trình Quốc hội sửa quy định: Tội gây hại đến môi trường, làm ô nhiễm nguy hại đến môi trườngvà xả nước thải quá tiêu chuẩn ở mức nghiêm trọng sẽ bị truy tố, nặng nhất là 7 năm tù .Yêu cầu bồi thường vật chất và các biện pháp để làm sạch môi trường, đưa môi trường trở về trạng thái ban đầu.
Vd: vụ Vedan xả chất thải trái phép ra sông Thị vải- Đồng Nai đã vi phạm luật bảo vệ môi trường và bị sửa phạt 127 tỉ đồng.
Nghị định của Chính phủ số 26/cp ngày 26/4/1996 quy định xử phạt vi phạm hành chính về bảo vệ môi trường.
Nghị định của Chính phủ số 121/2004/NĐ- CP ngày 12/5/2004 quy định về sử phạt hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.
Các quy định về thẩm định báo cáo đánh giá tác động đến môi trường, công tác kiểm soát ô nhiễm môi trường, kiểm soát nguồn thải gây ô nhiễm môi trường, kiểm soát sử dụng tài nguyên môi trường đất, nước ngày càng chặt chẽ, được bổ sung thường xuyên nhằm có các biện pháp bảo vệ, quản lý hiệu quả hơn. Đặc biệt là việc thanh tra môi trường ngày càng được tiến hành thường xuyên với nhiều biện pháp tích cực hiệu quả.
Có thể nói các chính sách và biện pháp của nhà nước ta về tài nguyên môi trường ngày càng được củng cố, hoàn thiện và đem lại hiệu quả trong việc bảo vệ giữ gìn và phát triển tài nguyên môi trường một cách bền vững./